Jaką rolę pełnią endoskopy w laryngologii?
Laryngologia to dziedzina medycyny zajmująca się rozpoznawaniem i leczeniem chorób narządów głowy i szyi. Zatem w kręgu zainteresowań laryngologii są choroby ucha, krtani, nosa, gardła, a także kości skroniowej, zatok przynosowych, jamy ustnej, przełyku, tchawicy oraz oskrzeli. W laryngologii zastosowanie znajduje wiele narzędzi i akcesoriów medycznych, jednak jednym z najważniejszych jest endoskop. Jaka rolę pełni on w laryngologii?
Czym jest endoskop?
Endoskop laryngologiczny to zminiaturyzowane urządzenie optyczne wyposażone w oświetlenie miejsca, w którym wykonuje swoje zadanie. Endoskopy laryngologiczne ze względu na sposób działania dzielą się na dwa rodzaje. Endoskop sztywny to optyka zamknięta w metalowej rurce. Jego zaletą jest doskonała jakość pozyskiwanych obrazów. Wadą - sztywność i brak możliwości dopasowania do krzywizn fizjologicznych. Drugim rodzajem endoskopu jest endoskop giętki, czyli inaczej fiberoskop, który zrobiony jest z giętkich włókien światłowodowych. Jego zaletą jest możliwość bezbolesnego dotarcia do trudno dostępnych części dróg oddechowych. Natomiast wadą, nieco gorsza jakość uzyskanych obrazów. Średnice przewodów endoskopów wprowadzanych do jamy ciała wynoszą od 2,7 do 4 milimetrów, a więc zabiegi z ich użyciem nie są zbyt uciążliwe dla pacjenta. Przewód giętki endoskopu jest połączony z komputerem, a obraz po obróbce cyfrowej jest wyświetlany na monitorze w czasie rzeczywistym. Warto nadmienić, że endoskop może być zaopatrzony w urządzenie umożliwiające pobieranie wycinków tkanek do badania histopatologicznego, może również posiadać wewnętrzny kanał służący do odsysania i płukania badanego obszaru.
Historia endoskopu
Pierwsze urządzenia skonstruowane z myślą o endoskopii powstały w początkach XIX wieku. W 1807 roku niemiecki lekarz Filip Bozzini posługując się skonstruowanym przez siebie wziernikiem, próbował obejrzeć wnętrze pęcherza moczowego poprzez cewkę moczową, jednak z powodu słabego oświetlenia, które stanowiła świeczka woskowa, zdołał obejrzeć jedynie przednią część cewki. Rozwój optyki i mechaniki precyzyjnej pozwolił na konstruowanie coraz lepszych endoskopów. W roku 1886 roku niemiecki lekarz i naukowiec, Adolf Kussmaul, wykonał pierwszą udaną gastroskopię. W historii endoskopu dużą rolę odegrał także Polak, Jan Mikulicz-Radecki, który konstruował wraz z inżynierami nowe typy endoskopów, wykonując liczne badania górnego odcinka przewodu pokarmowego. Endoskopy cały czas ewoluowały i w roku 1932 roku Rudolf Schindler i Georg Wolf wprowadzili pierwszy prawdziwie giętki endoskop. Od tego czasu badania tym przyrządem stały się jeszcze bardziej skuteczne i coraz mniej inwazyjne. W końcu w latach 90. XX wieku wynaleziono videoendoskop, który miał zamontowaną miniaturową kamerę, umieszczoną na wprowadzanym do pacjenta końcu endoskopu. Mniej więcej tak - oczywiście z ulepszeniami technologicznymi, videoendoskopy działają do dziś.
Jak dziś przebiega badanie endoskopem w laryngologii?
Endoskopy stosuje się dziś między innymi w badaniu zwanym „fiberoskopią”. Jest to łagodne badanie stosowane w diagnostyce chorób nosa, gardła i migdałków stosowanym u dzieci i dorosłych pacjentów. Podczas badania laryngolog wprowadza do badanej części ciała cienką rurkę endoskopu zakończona mini kamerką i oświetleniem miejsca jej działania. Obraz jest światłowodowo przesyłany do komputera i wyświetlony na monitorze. U szczególnie wrażliwych pacjentów można zastosować znieczulenie miejscowe. Podczas zabiegu laryngolog widzi w powiększeniu interesujące go błony śluzowe, może pobrać wycinki do badań histopatologicznych, może wykonać testy w obrębie krtani. Zabieg wykorzystywany jest w diagnostyce zmian patologicznych w zatokach przynosowych, przerostu trzeciego migdałka, zaburzeń głosu lub połykania, diagnostyce przewlekłych nieżytów nosa, diagnostyce bezdechów sennych i chrapania oraz innych. Endoskop sztywny można natomiast zastosować przy badaniu górnych dróg oddechowych. Wprowadzany jest on wtedy bezpośrednio do nosa, ucha lub krtani. Jego zaletą jest, jak wspominaliśmy wcześniej, lepszej jakości obraz wyświetlony na monitorze. Dzięki temu możliwe jest precyzyjniejsze określenie zmian patologicznych, więc skuteczniej można określić metodę leczenia. O tym, jaki endoskop zastosować, decyduje lekarz.